İnsan üçün təhlükəli olan qurd xəstəlikləri.
Standart:
2.1.2.Maddələr
mübadiləsinin pozulma səbəblərini sadalayır.
3.2.1.Müxtəlif canlıların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.2.Parazit qurdların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.
dart:
Mövzu:İnsan üçün təhlükəli olan qurd xəstəlikləri.
Məqsəd:
1.İnsanlarda və
heyvanlarda qurd xəstəliklərinin yaranması səbəblərini sadalayır.
.1.2.Maddələsinin pozulma səbəblərini sadalayır.
3.2.1.Müxtəlif canlıların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.
3.2.1.Müxtəlif canlıların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.
Mövzu:İnsan üçün təhlükəli olan qurd xəstəlikləri.
Məqsəd:
1.İnsanlarda və
heyvanlarda qurd xəstəliklərinin yaranması səbəblərini sadalayır.
2.Parazit qurdların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.
2.Parazit qurdların insan orqanizmində törətdiyi xəstəlikləri və onların əlamətlərini fərqləndirir.
İş formaları: fərdi
və qrupla
İş üsulları:Əqli
hücum,klaster, Venn diaqramı.
İnteqrasiya:
H.b-4.1.1., Az.dili-1.2.1.
Resurslar: dərslik, PPT təqdimat ,iş vərəqləri,
marker, paylama materialları və s.
Dərsin gedişi.
Motivasiya:
Sinfi təşkil
edib dəvamiyyəti yoxlayıram.Elə
bu vaxt sinfə məktub gəlir.Məktubu açıb oxuyarkən məlum olur ki, bu məktəbin bu
gün dərsə gəlməyən şagirdidir. O, məktəb
yoldaşlarından kömək gözləyirdi.Məktubda deyilirdi:
”Mən bu gün biologiyadan açıq dərsimizin
olduğunu bilirdim.Amma özümü elə halsız hiss edirəm ki,bu gün dərsdə iştirak edə
bilmədim.Sizdən çox üzr istəyirəm.Amma mənə kömək etməlisiniz.Mən günü-gündən arıqlayıram... ürəyim
bulanır. Özümü elə halsız hiss edirəm ki...... Elə bilirsiz ki, bu yağlı xörəkdən
və ya soyuqdəymədəndir. Limon və mürəbbə qatılmış isti çay içib, hər şeyin qısa
müddətdə keçəcəyini gözləyirəm. Amma yenə sağalmıram....Mənə kömək edin.Əlamətlərimi
sizin üçün sadalayıram.Qarnımda ağrılar, ürəkbulanma və qusma,yatarkən ağzımdan
selik axma,dişlərimi qıcama,halsızlıq,iştahsızlıq və s”
Uşaqlar biz məktəb yoldaşımıza kömək etməliyik.Gəlin araşdıraq görək
yoldaşınızı narahat edən hansı xəstəlikdir?
Yönəldici
suallar:İndiyə qədər öyrəndiyimiz qurdların hansı parazitdir?Onlar hansı tipə və
sinfə aiddir?Parazitlik dedikdə nə başa düşürsüz?Parazit qurdlar niyə təhlükəlidir?
Tədqiqat sualı:
Parazit qurdlar insanlarda hansı xəstəliəri əmələ gətirir?Qurd xəstəliklərindən insan özünü necə qoruya bilər?
Orqanizmdə parazitlərin yaşadığı ilk dəfə 1681-ci ildə məlum olub. Müalicəsi
və səbəbi öyrənilməyən xəstəlikdən dünyasını dəyişənlərin sayı günü-gündən
artıb. 1859-cu ildə bunun bir xəstəlik olduğu öyrənilmiş və müalicəsi
tapılmışdır. Əgər səndə başgicəllənmə, yuxusuzluq, iştahsızliq yuxuda olarkən
ağzından su gəlmə, qarnında ağrılar olursa, deməli, orqanizmində parazitlər
yaşayır. Qədim dövrlərdə qurd xəstəliyinə 6-12 yaşlı uşaqlarda rast gəlinirdisə,
müasir dövrdə bu xəstəlik daha da yaşa dolub. İndi nəinki uşaqlarda, hətta
30-40 yaşlı insanlardada rast gəlinir.
Tədqiqatın aparılması: Şagirdləri qruplara ayırıram.İş vərəqləri paylanır.
|
Qaraciyər
sorucusunun həyat tsikli
|
Qaraciyər sorucusunun həyat fəaliyyətini əks etdirən
tsiklə baxaraq cədvəli yazın.
Qaraciyər
sorucusu
|
|
Əsas sahib
|
|
Aralıq sahib
|
|
Yoluxmuş orqan
|
|
Yoluxma
yolları
|
Verilənlərin içərisindən parazit qurdların uyğunlaşmalarını
seçin.
1.Dəridə kirpikciklərin olması
2.Yapışmağa xidmət edən orqanların olması
3.Sahib dəyişməklə gedən inkişaf.
4.Bədən səthi ilə tənəffüsün olması
5.Cinsiyyət
sisteminin yaxşı inkişaf etməsi.
|
Öküz
soliterinin həyat tsikli
|
Öküz
soliterinin həyat fəaliyyətini əks etdirən
tsiklə baxaraq cədvəli yazın.
Öküz soliteri.
|
|
Əsas sahib
|
|
Aralıq sahib
|
|
Yoluxmuş orqan
|
|
Yoluxma yolları
|
Qurdların zərərli
və təhlükəli təsirlərini qeyd edərək mətn qurun.
İş vərəqi 3 İnsan
askaridinin həyat fəaliyyətini əks etdirən
tsiklə baxaraq cədvəli yazın.
İnsan askaridi
|
|
Əsas sahib
|
|
Əmələ gətirdiyi xəstəlik.
|
|
Yoluxmuş orqan
|
|
Yoluxma yolları
|
Mətndə verilmiş səhvləri
düzəldin.
Yetkin askarid
oksigenli,sürfə isə oksigensiz mühitdə yaşayır.Onlar hermafroditdirlər.Dişi fərddə
1 yumurtalıq,erkək fərddə isə 2 toxumluq olur.
Qrup
4 Exinokkokun həyat fəaliyyətini əks etdirən tsiklə
baxaraq cədvəli yazın.
Exinokkok.
|
|
Əsas sahib
|
|
Aralıq sahib
|
|
Yoluxmuş orqan
|
|
Yoluxma yolları
|
Məlumat mübadiləsi:Şagirdlər
təqdimat edərək fikir mübadiləsi
aparırlar.
Məlumat müzakirəsi:
Heyvanlar və insan
qaraciyər sorucusu ilə necə yoluxur?İnsan öküz soliterinə necə yoluxur?İnsan və
kənd təsərrüfatı heyvanları exinokkoka
necə yoluxur?Askaridlə öküz soliterinin həm qurluşunu ,həm də yoluxma yollarını
Venn diqaramında fərqləndirin.
Ümumiləşdirmə və nəticə:
“Parazit qurdlarla
mübarızə aparmaq üçün nə etməliyik?
Onlardan necə qorunmaq lazımdır?” başlığı altında siyahı tərtib edilir.
Dərsin sonunda dərsdən qalan şagirdimizə cavab
məktubu yazırıq.
HƏKİM
"QURD" DEYƏCƏK...
“Bütün şübhələrdən xilas olmaq üçün sənə həkim-pediatr lazımdır. İlk əvvəl
müayinədən keç, USM-yə get, analizlər ver. Yalnız bundan sonra orqanizmdə baş
verən anlaşılmazlıqların səbəbini öyrənə biləcəksən. Həkim orqanizmində yaşayan
yabanı canlılardan, parazitlərdən xəbər verəcək.”
KİMLƏR RİSK ALTINDADIR?
Hisə verilmiş ət məhsulları yeyənlər
Dönər, çipsi və başqa hazır qidalar sevənlər
Yuyulmamış meyvə yeyənlər
Təmiz havada az gəzənlər
FAKTLAR...
Əgər ailənin hansısa üzvündə qurd aşkarlanıbsa, bütün ailə risk altındadır.
Hətta kipriklərimizdə də parazitlər yaşayır.
Üz dərisində olan qurdlar istifadə etdiyimiz kosmetik vasitələrlə
qidalanırlar.
Ev tapşırığı:Parazit qurdlar haqqında internetdən əlavə məlumat toplayın.
QiQiymətləndirmə: Meyarlara əsasən.
Meyar Qrup
|
Askarid
|
Qaraciyər sorucusu
|
Exinokokk
|
Öküz soliteri
|
Qurd xəstəliklərinin yaranma səbəblərini
sadalama.
|
||||
Qurd xəstəliklərinin əlamətlərini fərqləndirmə.
|
||||
Əməkdaşlıq.
|
Refleksiya: Uşaqlar biz bu gün nə öyrəndik? Bu öyrəndiklərimizin bizə nə kimi əhəmiyyəti var?
Fənn müəllimi: Məhərrəmova Ülviyə
